Kościół wcielony w historii. Elementy do ponownego odczytania Konstytucji dogmatycznej o Kościele "Lumen gentium"

Współczesny dyskurs eklezjologiczny skoncentrowany jest przede wszystkim na doktrynie Soboru Watykańskiego II i jego późniejszej recepcji. Celem książki Miguela de Salis jest natomiast próba szerszego spojrzenia na Sobór i odczytania jego doktryny, przede wszystkim Konstytucji dogmatycznej o Kościele Lumen gentium, w obrębie historii myśli chrześcijańskiej o Kościele, zwłaszcza w kontekście XX wieku. W tej perspektywie autor porusza trzy najważniejsze zagadnienia eklezjologiczne: paradygmaty inspirujące eklezjologię XX stulecia, relację zachodzącą między Duchem Świętym i Kościołem oraz relację między zbawieniem i Kościołem. Zamiarem autora jest pomoc w kształtowaniu spojrzenia na główne tematy omawiane podczas zgromadzenia soborowego ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu obejmującego cały XX wiek, aż do naszych dni, oraz problemów i wyzwań, które pojawiły się w historii „krótkiego wieku”, a z którymi mierzyli się duszpasterze i teolodzy.

"Pontyfikat papieża Franciszka jest pierwszym, który można nazwać prawdziwie posoborowym, jeśli weźmiemy pod uwagę, że Paweł VI, Jan Paweł I, Jan Paweł II i Benedykt XVI byli bezpośrednio zaangażowani w obrady Soboru Watykańskiego II. Wiadomo bowiem, że choć aktualny biskup Rzymu jest współczesny temu najważniejszemu wydarzeniu kościelnemu XX wieku, to jednak nie może zostać uznany za jego bezpośredniego protagonistę. Pierwsze lata jego pontyfikatu pokazują nam, że papież spogląda na Sobór jako na skarb przyjęty z wdzięcznością od pokolenia wcześniejszego. Sytuacja, w której obecnie się znajdujemy, jest wyraźnym sygnałem wejścia Soboru Watykańskiego II do historii Kościoła, a tym samym nadejścia nowego pokolenia chrześcijan, które szukając odpowiedzi na nowe wyzwania, patrzy na Sobór z radością i szacunkiem, co staje się możliwe dzięki większemu dystansowi historycznemu. Być może nadszedł czas, by zacząć spoglądać poza wydarzenie soborowe i odczytywać je w kontekście całej historii Kościoła XX wieku. Zamiarem niniejszego studium jest wniesienie wkładu, dzięki któremu poszerzy się perspektywę w spojrzeniu na Sobór, nie zapominając jednak o drodze przebytej przez poprzednie pokolenia – z ich wyzwaniami, dyskusjami, rozwiązaniami, cierpieniami i osiągniętymi celami – opierając się zatem na ogromie pracy podjętej przez naszych poprzedników".

Miguel de Salis – portugalski ksiądz rzymskokatolicki, profesor na Wydziale Teologicznym Papieskiego Uniwersytetu Świętego Krzyża w Rzymie, zastępca dyrektora Centrum Formacji Kapłańskiej. Uzyskał dyplom z inżynierii lądowej i doktorat z teologii dogmatycznej. Zakres jego zainteresowań teologicznych obejmuje głównie eklezjologię, dialog ekumeniczny, teologię wschodnią i Sobór Watykański II. Od 2002 roku jest konsultorem teologicznym w Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.